به یک نفر راننده ی تاکسی جعت تحلیل مسایل خاور میانه نیازمندیم!
اولین بار که جمله ی بالا را خواندم خندیدم.عکس العملی که احتمالا از سوی شما نیز صورت گرفته باشد.اما به راستی راننده های های تاکسی یا به عبارت دیگر "توده" چه تحلیل هایی از رخدادهای اطرافشان دارند.برای همین منظور موضوعی را انتخاب کردم و شروع به تحقیق میدانی کردم.یعنی از مردم عادی میپرسیدم که نظرشان در این موضوع خاص چیست و یا بحث را به سمتی جهت میدادم که ناچار به تحلیل در خصوص بحث مورد نظر من داشته باشند.
بحران مشروعیت یا بحران ایدئولوژی در جمهوری اسلامی را بهترین موضوع برای این بررسی دانستم.بدون شک پاسخ های "توده" یا همان "مردم کوچه و بازار" یا "راننده تاکسی ها" در نظر اول برای هیچ کس قابل اعتنا نیست.اما نظر به تاریخ این سرزمین نشان میدهد که همین "توده" تمامی انقلابهایش را رقم زده اند و همین میتواند دلیلی باشد بر اهمیت نظرات آنها.
بحران مشروعیت در نظام های دموکراتیک و غیر دموکراتیک همواره مورد بحث بوده است.دولت ها یا حکومت ها همواره به دنبال دلایلی برای مشروعیت بخشیدن به رفتارهای سیاسی خود بوده اند اما اینکه تا چه میزان میتوانند گستره ی مشروعیت خود را بسط دهند وابسطه به ابزارهای مورد استفاده شان دارد.
در پایان بررسی هایم به چهار مورد که در اکثریت نظرها مشترک بود را انتخاب کرده ام و با توضیح مختصر سعی در شفاف سازی انها داشته ام.
1 ) بحران در کارکردهای عمومی دولت در مواردی که شروعیت نظام با کارآمدی ان پیوند نزدیکی در افکار عمومی پیدا کرده باشد:
شنیدن نقدهایی در خصوص تورم و رکود اقتصادی و بیکاری این روزها نقل صحبت مردمی ست که از شرایط اقتصادی به وجود امده ناراضی هستند و از همین رو نه تنها دولت را را بلکه مجموعه ی حاکمیت را در به وجود آوردن وضعیت فعلی مقصر میدانند.
2) ترکیب اصول مشروعیت بخش متعارض در درون ایدئولوژی مسلط و به وجود اوردن تعارض یا نتاقض های فزاینده میان اصول ایدوئولوژی:
بدون شک تاثیر سپاه پاسداران بر ایدوئولوژی جمهوری اسلامی بر کسی پوشیده نیست و تعجب اور نخواهد بود که "توده" نتواند تناقض های بین ایدئولوژی اولیه انقلاب 57 را با ایدوئولوژی سپاه پاسداران در یک ظزف یگنجاند.این روزها صحبت از عملکردهای سپاه در حوزه های اقتصادی و سیاسی تنها مختص طبقه ی روشنفکری ، احزاب و رسانه ها نیست.راننده های تاکسی نیز بر این نکته واقف شده اند!
3 ) عدول طبقه ی حاکم سیاسی در عمل از اصول و میانی نظری ایدئولوژی مشروعیت بخش:
اگرچه که اصطلاح "خروج از ریل انقلاب" را جناح های تندروی جمهوری اسلامی خطاب یه نیروهای اعتدال گرا و اصلاح طلب نسبت میدهند اما در میان "توده" این اصطلاح تعریفی دیگرگون به خود میگیرد.مردمی که در انقلاب 57 حضور داشته اند گاها با این سوال روبرو میشوند که آیا ما برای به وجود اوردن وضعیت نگران کننده ی کنونی انقلاب کرده ایم؟سوالی که در نهایت با زیر سوال بردن مشروعیت نظام حاکم و رسیدن به نقطه ی "خروج از ریل انقلاب" پاسخش را به دست می آورند.
4 )تحول در افکار عمومی و خالی شدن تکیه گاه اجتماعی ایدئولوژی مسلط که همان مفهوم متداول بحران مشروعیت است:
شاید تنها موردی که حاکمیت جمهوری اسلامی توانسته است آن را به عنوان بحرانی برای مشروعیت خود قلمداد کند _ که الته بی راه هم نرفته است_ همین مورد باشد.تاثیر غیر قابل باور ماهواره ها ، اینترنت ، شیکه های اجتماعی و حتی رسانه های منتقد داخلی بر افکار عمومی دلیلی ست بر سختگیری های حاکمیت مینی بر آزادی های رسانه ای ست.شنیدن تحلیل های بی بی سی فارسی در تاکسی های ایران دیگر مساله ای عادی و طبیعی به نظر میرسد و احتمالا این تاثیر از چشم و گوش مبلغان و مروجان ایدئولوژی جمهوری اسلامی پنهان نیست!